เวลาเราจะซื้อวิทยุสื่อสารสักเครื่องมักจะมีหลายคำถามเกี่ยวกับสเปคเครื่องเกิดขึ้น และหนึ่งในหลายคำถามนั้นก็คงจะไม่พ้นความแรงของเครื่อง ที่เจ้าของอยากรู้ก่อนจะได้ครอบครองวิทยุคู่ใจ ในฐานะนักวิทยุสมัครเล่น ก็ควรจะรู้ถึงปัจจัยต่างๆที่ส่งผลต่อการรับ-ส่งสัญญาณวิทยุฯ ไว้บ้างก็จะช่วยเวลาใช้งานได้ครับ
เป็นอีกเรื่องที่แฮมมีดีมักจะถูกถามจากแฟนๆอยู่เสมอ “เครื่องนั้นแรงมั้ย เครื่องนี้ส่งไกลรึเปล่า” แต่คนเหล่านั้นจะรู้หรือไม่ว่าเครื่องจะรับส่งได้ดีหรือไม่ดี มันมีหลายปัจจัยประกอบกันมากมาย และเป้นเรื่องที่นักวิทยุสมัครเล่นไม่ควรมองข้าม มาดูกันครับว่ามีอะไรบ้าง
1.ตัวเครื่องวิทยุสื่อสาร (Radio)
ตัวเครื่องมีความพร้อมแค่ไหน มีปัญหารึเปล่า อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ในเครื่องทำงานเป็นปกติหรือไม่ อันนี้เป็นปัจจัยสำคัญอีกข้อหนึ่งเลยครับ ทั้งนี้อาจจะรวมไปถึงเครื่องที่ไม่ได้มาตราฐานด้วยนะครับ อย่างเครื่องปลอม เครื่องทำเลียนแบบของลิขสิทธิ์ อันนี้ต้องทำใจครับ วิทยุสื่อสารยี่ห้อเดียวกับกับเพื่อน แต่ทำไมของเพื่อรับสัญญาณได้ดีกว่าเรา แบบนี้ก็มีมาแล้ว สรุปแล้วคือภาพรวมของตัวเครื่องครับ ระบบต่างๆภาพใน เป็นกลไกสำคัญเลยล่ะครับ
ตัวเครื่องมีความพร้อมแค่ไหน มีปัญหารึเปล่า อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ในเครื่องทำงานเป็นปกติหรือไม่ อันนี้เป็นปัจจัยสำคัญอีกข้อหนึ่งเลยครับ ทั้งนี้อาจจะรวมไปถึงเครื่องที่ไม่ได้มาตราฐานด้วยนะครับ อย่างเครื่องปลอม เครื่องทำเลียนแบบของลิขสิทธิ์ อันนี้ต้องทำใจครับ วิทยุสื่อสารยี่ห้อเดียวกับกับเพื่อน แต่ทำไมของเพื่อรับสัญญาณได้ดีกว่าเรา แบบนี้ก็มีมาแล้ว สรุปแล้วคือภาพรวมของตัวเครื่องครับ ระบบต่างๆภาพใน เป็นกลไกสำคัญเลยล่ะครับ
2.สายอากาศ (Antenna)
สายอากาศเป็นอีกสิ่งที่มองข้ามไม่ได้ เพราะการรับ-ส่งสัญญาณวิทยุฯที่มีสายอากาศไม่เหมาะสม อาจส่งผลเสียต่อตัวเครื่องวิทยุสื่อสารได้ นอกจากนี้การเลือกประเภทสายอากาศให้เหมาะสมกับการรับ-ส่งสัญญาณวิทยุ ก็จะทำให้การสื่อสารครั้งนั้นๆเป็นผลดีตามมาด้วยครับ เพราะอย่าลืมว่าสายอากาศนั้นทำหน้าที่ทั้งรับและส่งสัญญาณ ฉะนั้นต้องคำนึงถึงทั้งตอนรับและตอนส่งด้วย จริงอยู่ว่าสายอากาศยิ่งสูงยิ่งส่งสัญญณวิทยุฯได้ดี แต่ก็จะรับสัญญาณขยะหรือคลื่นรบกวนได้ดีเช่นกัน ซึ่งอาจทำให้เรารับสัญญาณจากเพื่อนนักวิทยุสมัครเล่นที่เรากำลังติดต่ออยู่ไม่ได้ ยิ่งถ้าเพื่อนของเรามีกำลังส่งมาไม่มากพอก็จะยิ่งทำให้ผ่านสัญญาณขยะมาได้ยากขึ้น เพราะฉะนั้นจะดีกว่าถ้าสายอากาศที่เราใช้มีการแมทช์มาให้ตรงกับย่านความถี่ใช้งาน ก็จะช่วยได้เยอะครับ
สายอากาศเป็นอีกสิ่งที่มองข้ามไม่ได้ เพราะการรับ-ส่งสัญญาณวิทยุฯที่มีสายอากาศไม่เหมาะสม อาจส่งผลเสียต่อตัวเครื่องวิทยุสื่อสารได้ นอกจากนี้การเลือกประเภทสายอากาศให้เหมาะสมกับการรับ-ส่งสัญญาณวิทยุ ก็จะทำให้การสื่อสารครั้งนั้นๆเป็นผลดีตามมาด้วยครับ เพราะอย่าลืมว่าสายอากาศนั้นทำหน้าที่ทั้งรับและส่งสัญญาณ ฉะนั้นต้องคำนึงถึงทั้งตอนรับและตอนส่งด้วย จริงอยู่ว่าสายอากาศยิ่งสูงยิ่งส่งสัญญณวิทยุฯได้ดี แต่ก็จะรับสัญญาณขยะหรือคลื่นรบกวนได้ดีเช่นกัน ซึ่งอาจทำให้เรารับสัญญาณจากเพื่อนนักวิทยุสมัครเล่นที่เรากำลังติดต่ออยู่ไม่ได้ ยิ่งถ้าเพื่อนของเรามีกำลังส่งมาไม่มากพอก็จะยิ่งทำให้ผ่านสัญญาณขยะมาได้ยากขึ้น เพราะฉะนั้นจะดีกว่าถ้าสายอากาศที่เราใช้มีการแมทช์มาให้ตรงกับย่านความถี่ใช้งาน ก็จะช่วยได้เยอะครับ
3.กำลังส่ง (Power)
แหล่งกำเนิดพลังงานสำหรับวิทยุสื่อสารสำคัญไม่แพ้ 2ข้อแรกที่กล่าวมา เพราะต่อให้เรามีเครื่องวิทยุดี ระบบดี สายอากาศแมทช์มาดีแค่ไหน แต่พลังงานมีไม่เพียงพอ ก็จะทำให้ส่งสัญญาณวิทยุออกไปได้ไม่เต็มวัตต์ ระบบดีแค่ไหนก็จบครับถ้าไม่มีกำลังไฟ
นอกจากนี้ก็ยังมีเรื่องของความเสถียรของแรงดันไฟอีกด้วยครับที่อาจส่งผลต่อสัญญาณวิทยุ แต่วิทยุสื่อสารแบบมือถือที่มีแบตเตอรี่กระแสตรงแรงดันไฟไม่กี่สิบโวลต์ อาจจะไม่ส่งผลมากนักในเรื่องความเสถียรของแรงดันไฟ แต่ก็มีผลต่อกำลังวัตต์นะครับ เช่นถ้าแบตเตอรี่เต็มจะส่งได้ 5วัตต์ แต่ถ้าแบตเตอรรี่ต่ำกว่าครึ่ง อาจจะเหลือ 2.5วัตต์ เป็นต้น
แหล่งกำเนิดพลังงานสำหรับวิทยุสื่อสารสำคัญไม่แพ้ 2ข้อแรกที่กล่าวมา เพราะต่อให้เรามีเครื่องวิทยุดี ระบบดี สายอากาศแมทช์มาดีแค่ไหน แต่พลังงานมีไม่เพียงพอ ก็จะทำให้ส่งสัญญาณวิทยุออกไปได้ไม่เต็มวัตต์ ระบบดีแค่ไหนก็จบครับถ้าไม่มีกำลังไฟ
นอกจากนี้ก็ยังมีเรื่องของความเสถียรของแรงดันไฟอีกด้วยครับที่อาจส่งผลต่อสัญญาณวิทยุ แต่วิทยุสื่อสารแบบมือถือที่มีแบตเตอรี่กระแสตรงแรงดันไฟไม่กี่สิบโวลต์ อาจจะไม่ส่งผลมากนักในเรื่องความเสถียรของแรงดันไฟ แต่ก็มีผลต่อกำลังวัตต์นะครับ เช่นถ้าแบตเตอรี่เต็มจะส่งได้ 5วัตต์ แต่ถ้าแบตเตอรรี่ต่ำกว่าครึ่ง อาจจะเหลือ 2.5วัตต์ เป็นต้น
4.สภาพอากาศ (Weather)
อากาศเป็นสิ่งที่เรามองไม่เห็นครับ สัมผัสได้จากความรู้สึกร้อน รู้สึกเย็น จึงเป็นสิ่งที่หลายคนมองข้ามไป จริงๆแล้วสภาพอากาศก็มีผลต่อการรับส่งสัญญาณวิทยุอย่างปฏิเสธไม่ได้ โลกของเราห่อหุ้มไว้ด้วยชั้นบรรยากาศ และชั้นบรรยากาศนี้เเหละที่มีผลต่อการนำสัญญาณของคลื่นวิทยุ ซึ่งจะเปลี่ยนไปตามสภาพของชั้นบรรยากาศแต่ละชั้น เช่น อุณหภูมิ ความชื่น เป็นต้น
อากาศเป็นสิ่งที่เรามองไม่เห็นครับ สัมผัสได้จากความรู้สึกร้อน รู้สึกเย็น จึงเป็นสิ่งที่หลายคนมองข้ามไป จริงๆแล้วสภาพอากาศก็มีผลต่อการรับส่งสัญญาณวิทยุอย่างปฏิเสธไม่ได้ โลกของเราห่อหุ้มไว้ด้วยชั้นบรรยากาศ และชั้นบรรยากาศนี้เเหละที่มีผลต่อการนำสัญญาณของคลื่นวิทยุ ซึ่งจะเปลี่ยนไปตามสภาพของชั้นบรรยากาศแต่ละชั้น เช่น อุณหภูมิ ความชื่น เป็นต้น
(อ่านเรื่องชั้นบรรยากาศเพิ่มเติมได้ที่ http://www.hs8jyx.com/html/atmosphere.html ผู้เขียน เขียนไว้ได้อย่างละเอียดเลยล่ะครับ)
5.สถานที่ (Location)
หลายพื้นที่ถูกบรรดาเซียนขนานนามว่าเป็นโซนปราบเซียน เหตุเพราะบริเวณรอบๆจุดออกอากาศนั้นเต็มไปด้วยสายอากาศวิทยุน้อยใหญ่บ้าง เสาไฟฟ้าแรงสูงบ้าง ตึกรามบ้านช่องสูงระฟ้าบ้าง สิ่งเหล่านี้เป็นผลต่อการรับส่งสัญญาณวิทยุสื่อสารทั้งสิ้นครับ หรือเรามักจะได้ยินบ่อยๆว่ามุมอับสัญญาณ สำหรับเครื่องวิทยุสื่อสารแบบพกพาอาจจะได้เปรียบเพราะสามารถเคลื่อนที่ได้ ปรับเปลี่ยนจุดออกอากาศได้ แต่ถ้าเป็นสถานีวิทยุแบบประจำที่ก็ต้องวางแผนกันดีๆ ตั้งแต่เริ่มติดตั้งสถานีครับ เพราะคงจะเคลื่อนย้ายลำบากจริงมั้ย? ^_^
หลายพื้นที่ถูกบรรดาเซียนขนานนามว่าเป็นโซนปราบเซียน เหตุเพราะบริเวณรอบๆจุดออกอากาศนั้นเต็มไปด้วยสายอากาศวิทยุน้อยใหญ่บ้าง เสาไฟฟ้าแรงสูงบ้าง ตึกรามบ้านช่องสูงระฟ้าบ้าง สิ่งเหล่านี้เป็นผลต่อการรับส่งสัญญาณวิทยุสื่อสารทั้งสิ้นครับ หรือเรามักจะได้ยินบ่อยๆว่ามุมอับสัญญาณ สำหรับเครื่องวิทยุสื่อสารแบบพกพาอาจจะได้เปรียบเพราะสามารถเคลื่อนที่ได้ ปรับเปลี่ยนจุดออกอากาศได้ แต่ถ้าเป็นสถานีวิทยุแบบประจำที่ก็ต้องวางแผนกันดีๆ ตั้งแต่เริ่มติดตั้งสถานีครับ เพราะคงจะเคลื่อนย้ายลำบากจริงมั้ย? ^_^
เห็นรึยังครับการที่นักวิทยุสมัครเล่นจะมีการสื่อสารที่ดีสักครั้งมีมากมายหลายปัจจัยประกอบเข้าด้วยกัน ฉะนั้นเราคงไม่สามารถที่จะหยิบเครื่องวิทยุสื่อสารขึ้นมาสักเครื่องแล้วบอกว่าเครื่องนี้ส่งดีหรือไม่ดี คงไม่มีใครตอบได้แบบครอบจักรวาลแบบนั้น แต่จากประสบการณ์การใช้งานของแต่ละคนก็อาจจะบอกได้ว่าวิทยุเครื่องรุ่นนั้นรุ่นนี้อึด ทนทานหรือไม่ นั้นเป็นเพราะวงจรที่ออกแบบมาดี โครงสร้างดี ทนความร้อน ทนการใช้งานติดต่อกันหลายชั่วโมงได้ แต่ก็ไม่ได้ความว่าจะส่งสัญญาณได้ดีนะครับ แต่แค่เป็นตัวบอกว่า เครื่องวิทยุสื่อสารรุ่นนี้ผ่านข้อ1 มาได้สบายๆนั้นเอง ยังมีอีก 4ข้อที่ต้องพิสูจน์
นอกจากนี้ก็ยังมีเรื่องของคู่สถานีของเราด้วยครับสำคัญไม่แพ้ 5ข้อนั้น ถ้าฝั่งเราในฐานะผู้ส่งสัญญาณวิทยุ มีปัจจัยต่างๆรอบข้างดีทุกข้อ แต่สถานีปลายทางที่จะรับสัญญาณวิทยุของเรา อยู่ไกลเกินไป อยู่ในมุมอับสัญญาณ อยู่ในโซนปราบเซียน มีสายอากาศที่ไม่ได้แมทช์มาให้ตรงย่าน หรือความสูงของสายอากาศไม่เพียงพอ ก็มีผลทำให้การรับสัญญาณนั้นไม่ดี หรือรับไม่ได้เลยก็ได้นะครับ
